Жаңы окуу жылына эки аптадай гана убакыт калды. Билим берүү министрлиги учурдагы эпидемиологиялык кырдаалга ылайык жаңы окуу жылы онлайн болорун айтты. Министрлик мектептердин, ЖОЖдордун жаңы окуу жылына даяр экендигин айтууда. Жаңы окуу жылына мектептер, ЖОЖдор канчалык даяр? Учурдагы билим берүү жаатындагы көйгөйлөр, онлайн окутуу маселелери боюнча “Онлайн университет” платформасынын негиздөөчүсү Элира Турдубаева менен маектештик.
Пандемия учурунда мугалимдердин санариптик сабаттуулугун жогорулатуу максатында «Онлайн университет» платформасын негиздедиңиз. Мугалимдер жана студенттер канчалык деңгээлде жаңы окуу жылына даяр деген пикирдесиз?
Жаңы окуу жылына студенттер да, мугалимдер да жетиштүү деңгээлде даяр эмес. Себеби жай мезгилинде бул багытта тренингдерди өткөрүш керек эле. Алар болгон жок. 15-августтан тарта тренингдер башталды. Эми гана окутуулар өткөрүлүп жатат. Бул абдан кеч. Себеби 10 күндөн кийин жаңы окуу жылы башталат. 10 күндө мугалимдер да, студенттер да эмнени үйрөнө алмак эле. “Онлайн университет” платформасы 8-майдан бери Кыргызстандын ЖОЖдору, мектептери, колледждеринин мугалимдерине онлайн окутуу усулдары боюнча окутууларды өткөрүп келебиз. Жалпы 75 вебинар өттүк. 5 миңден ашык мугалимди окуттук. Ютубга чыгарылган бардык вебинарларыбыз акысыз. Ютуб каналдан 30 миңден ашык көрүүлөр болду. Бирок Кыргызстанда 80 миңден ашык мугалим бар. 64 жогорку окуу жайында 5 миңге жакын мугалим бар. Ошондуктан 100 миңге жакын мугалимди кантип окутабыз деген суроо жаралып жатат. Бул деген абдан көп. Ошондуктан мугалимдерди июнь, июль жана август айында окутушубуз керек эле. ЖОЖ, мектеп жетекчилери пландаштырып окутуу усулдарын үйрөтүшү керек эле. «Онлайн университет» платформасы мугалимдер арасында сурамжылоо жүргүздүк. Изилдөөнүн жыйынтыгы, 69% мугалимдердин вотсап платформасы аркылуу сабак өтөрүн көрсөттү. Вотсап аркылуу онлайн окуу болбойт. Онлайн окуу бул таптакыр башка. Мектептеги мугалимдер менен сүйлөшсөк, алар онлайн окутуу боюнча колдонмо усулдук китептердин, көрсөтмө багыт берүүчү китепчелердин жетишсиз экендигин айтышууда.
Коомчулукта онлайн окутуу менен дистанттык окутуу бир түшүнүк катары каралып келет. Айырмасын айта кетсеңиз?
Онлайн окутуу бул жандуу, түз ободо студенттер менен баарлашып сабак өтүү. Ал эми дистанттык окутуу таптакыр башка. Мында мугалимдер алдын-ала сабактын материалдарын, мазмунун даярдап модуль платформага чыгарып коюшат. Окуучу, студенттердин электрондук почтасына жиберип коюшат. Дистанттык окутууда жандуу байланыш жок. Ал жакта кайтарым байланыш да жакшы эмес. Студенттерге менторлук кылуу, суроолоруна жооп берүү өтө жакшы камсыз болбойт.
Учурда окуучуларга, студенттерге кантип аралыктан окутууну сапаттуу камсыздай алабыз?
Биринчиден, бул окуу жай жана мектеп кайсы онлайн окутуу платформасын колдонот ошого көз каранды. Алгач онлайн окутуу системасын тактап алыш керек. Бул окутууну башкаруу системасы “Learning Management System” деп коюшат. Булар Google Classroom, Zoom, Microsoft Stream болушу мүмкүн. Белгилүү бир платформаны тандап, аны өздөштүү керек. Студенттер да окутулушу керек. Мисалы, Кыргызстандагы түрк лицейлеринде “EduPage” деген окутуу системасын колдонушат. Ал эми мамлекеттик мектептерде андай жок. Азыр министрлик он мектепке “EduPage” сыяктуу Moodle системаны куруп берип жатат. Сентябрда ишке кирери айтылууда. Эгер жакшы иштесе башка мектептерге да иштетип көрөбүз деп жатат. А бизде 2200 мектеп бар. 10 мектеп 1% да эмес. Ушундай системаны бардык мектептерге иштеп чыгыш керек эле. Андан кийин мугалимдер үйрөнүүнүн натыйжасын, методикасын, тапшырмаларды, баалоо системасын кайрадан карап чыгуулары керек. Китептерди, окутуу материалдарын санариптештириш керек. Жай айларында онлайн ресурстарды, ата-энелерди да окутуудан өткөрүү керек эле. Ата-энелер ошол окутуу платформалар менен балдарына кандай жардам берет, кандай мамиле кылат, онлайн окутууга кандай шарт түзүп берет, жетиштүү каражаттары барбы мына ушулар такталышы керек эле.
Сиздин пикириңизде сапаттуу онлайн окутуу үчүн учурда эмне жетишсиз?
Сапаттуу онлайн окутуу болуш үчүн интернет байланышы жакшы болушу керек. Айылдарда интернет байланышы начар. Телефон тартпаган айылдар бар. Жай мезгилинде Кыргызстандагы “Мегаком”, “Билайн” жана “О” компаниялары менен сүйлөшүлүп, интернет байланыш маселеси чечилиши керек эле. Азыр деле кеч эмес. Телефону, компьютери жоктордун тизмесин тактап аларга демөөрчүлүк кылынса жакшы болмок.
Биздин өлкөдөгү мугалимдердин санариптик сабаттуулугун кандай баалоого болот?
Мугалимдер вотсап платформасы аркылуу сабак өтүп жатат. Power Point менен слайд жасаганды, Power Pointко үн, видео кошконду билбеген, экранга кантип сүйлөш керек экендигин билбеген мугалимдер бар. Мугалимдердин санариптик сабаттуулугу төмөн. Word, Google Drive, электрондук почта менен иштегенди билбегендер бар. Булар эң жөнөкөй нерселер. Биз «Онлайн» университеттин алкагында май айынан бери онлайн окутуунун техникалары, усулдары жана онлайн сабак өтүүдө колдонулган платформалардын техникалары боюнча вебинарларды өткөрдүк. Экзаменде онлайн сынактарды кантип уюштуруш керектиги боюнча тренингдерди өттүк. Бардык видео жазууларды ютуб каналдан тапса болот. Азыркы учурда онлайн окутуу усулдары боюнча жайкы мектепти баштадык. Анда мугалимдер кантип акысыз түрдө видео сабактарды даярдап, графика, визуализацияны колдонууну үйрөнүшөт.
«Онлайн» университеттин миссиясын айта кетсеңиз?
«Онлайн» университети катталып, университет катары документибизди алдык. Азыр “Педогогика”, “Санариптик педогогика” деген темаларда магистрдик программаларды ачууну пландап жатабыз. Сабактар англис жана кыргыз тилинде болот. Билим берүү министрлиги менен меморандумга кол коюп жатабыз. 25-августтан 31-августка чейин Кыргызстандагы мугалимдерге онлайн окутуу усулдарын үйрөтөбүз. Мугалимдердин экранга сүйлөө маданиятын, санариптик сабаттуулугун, презентация жасоо, сабак өтүү көндүмдөрүн жогорулатабыз. Министрликте мугалимдердин квалификациясын жогорулатуу бөлүмү бар. Алар менен дагы сентябрдан баштап иштешебиз. «Онлайн» университетинин максаты Кыргызстанда санариптик педогогиканы өнүктүрүү. Санариптик билим берүү методдорун иштеп чыгуу. Биздин университет пандемия учурунда билим берүүгө салым кошуу максатында ачылды.
Маегиңизге чоң рахмат! Ишиңизге ийгиликтер!
«Онлайн» университетинин ютуб каналындагы баракчасына төмөнкү шилтеме аркылуу кире аласыз
